Capela de Santo Antón de Nocelo

Engado mais información do pobo de Nocelo:
Nocelo é lugar da freguesía de San Salvador de Baños de Molgas. A nome do mosteiro de Sº Estevo de Ribas de Sil afórase aquí unha herdade no ano 1232.
A escritura di así (Ribas, 273) Ego Ramirus Petri, clericus……Traducido seria (Eu Ramiro Pérez, crego… de acordo con Diego abade de Sº E. de Ribas de Sil e
de seu convento, douche a ti Pedro Páez e túa muller María Pérez canta herdade hai na vila de Nocelo, no lugar que se di Bouzas, como estrema da herdade
de S.S. de Baños de Molgas. De igual modo douvos… outra leira chamada Requeixo… e que despois da miña morte… fagades este foro ó mosteiro de Sº Estevo…).
Trátase en realidade dun subaforamento, dos primeiros que se constatan. Faise, Tenente Aquilare (Aguiar de Pedraio) domno Pelagio Arie, señor de Ambía.
Poucos son os datos cos que contamos, pero son de abondo para probar que formaba parte do patrimonio da familia rosendiana, á esquerda da Arnoia.
Quedan adur resíos do antigo “Casal” ou “Casa Grande” á saída do lugar cara Xunqueira de Ambía. Casa Grande con capela propia, derrubada a comezos do XX.
Adicada ó Sº Antón Abade, de casa en casa andivo o santo deica lle erguer, coa axuda da derradeira señora do Casal, nova capela cen metros máis adiante à esquerda.
O retábulo veu da antiga igrexa de Foncuberta. Foi dona Sara, neta do Sr. Movilla, de cuios ascendentes non sabemos.
Reformada a portada de entrada ó patio (hoxe cun canastro superposto), a casa foi vendida a máis de un veciño e non é posíbel figurarse cal sería a estrutura
e aspecto primitivos; fica soamente, coma sinal da pasada fidalguía, a minguada sección en cuio frontal se amosa o seu fermoso escudo de armas.
É brasón de guerreiro fidalgo, coroado de elmo empenachado ollando a destra, cunha bordura de macollas e cuartelado. Amosa no primeiro cuartel tres flores de lis,
que co castelo do terceiro pode ser de Márquez; no segundo cuartel son cinco estrelas de seis puntas en sotuer –que tamén vemos no escudo da Cruz dos Ferradores
en Allariz, que terán algunha relación coa Universidade de Santiago, onde era emblema de Fonseca; probabelmente de Don Benito de Novoa Salgado dos condes
de Maceda, nado en Ourense no 1610, que estuda dereito na Universidade de Santiago, catedrático e reitor de Fonseca no 1650. No cuarto son tres vieiras,
quizais de Ribadeneira coma en Vilanova de Armariz.

Información: Elixio Rivas Quintas – Estudios de genealogía, heráldica y nobiliaria de Galicia.