Castro de Muras

Catalogado co código GA 36018022.

Engado tamén a seguinte referencia bibliográfica:
REBOREDO TAJES, Manuel. “A cultura castrexa nos vales dos ríos Lérez-Almofrei e Vedugo-Oitaven”. Tese de doutoramento. Universidade de Compostela.

Nesta mesma referencia se recolle unha boa mostra da rica tradición oral relacionada con este castro:

– “Ó carón dunha capela hai un castro, e segundo a lenda a xente que vivía nese castro fixo un túnel que ía parar a unha fonte, para que cando estiveran moito tempo en guerra, puideran levar ós animais a beber. Este castro dalle o nome ó lugar chamado Castro de Muras”.
– “Unha muller ía buscar auga á fonte que había nun montiño redondo chamado o Cruto. No cumio do Cruto había un penedo medio esmagado e del saía unha galiña con pitos dourados moi bonitos ó sol. A muller, cando os veu, quedou moi estrañada porque nunca vira unha galiña e uns pitos tan bonitos. Entón a muller contoullo a outra xente e eles non o crían porque non o vía máis que ela. Despois
intentaron ir aló para tocarlle ós pitos, pero desaparecían sen saber onde se metían.
Á xente parecíalle que se metían debaixo do penedo, entón decidiron erguelo, mais non había ninguén que se achegara a el, xa que antes de achegarse ó mesmo a xente recuaba para atrás, por iso pensaban que era un encanto, porque alí moi perto daquel penedo había unha capela”.
– “A min contáronme que os mouros estiveran no Castro de Muras, no Cruto. Neste monte tiñan minas nas que agochaban cartos e había encantamentos que se dicía que eran vigas, dúas, para ser máis precisos, unha de ouro e outra de alquitrán”.
– “Algúns homes tiñan uns libros que lle chamaban as lendas e dicían que nalgúns sitios determinados había tesouros. Xa non é o primeiro que colle de pico e pa e que vai remexer onde lle dicían as lendas que estaba o tesouro, ían de noite porque se dicía que de noite brillaban máis os pos de ouro que de día; e se a noite era escura mellor, canto máis escura fora a noite mellor relucía o ouro. Aínda que algúns din que ían de noite por medo a que os vira alguén e así chivarse ó Estado, e este, xa tomaría medidas sobre iso, aparte de que os cartos ían parar ás súas mans e ó que atopase o tesouro trataríano coma un ladrón”.
– “Uns homes dixeron que nas lendas poñía que debaixo da soleira dun portal da Casa de Campio de Castro de Muras había un tesouro que esconderan alí os mouros. Estes homes propuxéronme ir con eles para remexer alí e se era verdade o de que había un tesouro e o atopaban repartiamos as gañancias, pero eu non quixen ir e eles sós non se atrevían porque tiñan medo a que os pillaran os da casa e así podíanos denunciar. Pero de alí a uns anos – poucos, un ou dous anos -, comentouse que os da propia casa remexeran alí e que atoparan algo porque tiveran moitos adiantos, compras, reformas da casa, etc”.
– “O Cruto (era onde os mouros escondían os seus tesouros) estaba unido a un castro, que seica era onde vivían os mouros, ben protexidos da chuvia, da sarabia e ata do sol. Estaban moi acochados e non deixaban que ninguén se achegara polos castros, bueno xa ninguén se atrevía porque tiñan medo de que lle fixeran algo ou de que lle colleran ás fillas. A estas ningúen lles tocou, pero dunha vez deuse o caso de que unha moza, duns dezanove anos, tiña un mozo que non lle gustaba ó pai porque non tiña nada, era esmoleiro, e entón a moza marchouse co mozo e despois argallaron que foran os mouros. O caso é que non se sabe se é verdade porque a moza non apareceu máis e o esmoleiro tampouco”.
– “ Os mouros nunca se meteron con ninguén, eu penso que eran boas persoas, aínda que polas mallas, nos meses de xullo e agosto, os mouros víñannos roubar o centeo para levar para as súas casas, os castros ou para as minas, que eran os refuxios que tiñan. Estas tiñan unhas pedras en redondo, como a moa do muíño, e alí moían o gran para facer a súa comida.
Dise, eu lembro, que os veciños, ós que lle collían o centeo, poñíanlle auga bieita para que non llo foran coller, pero non dicían o resultado que lle daba o poñerlle a auga bieita”.